گزارش راهبردی مرکز پژوهش‌های مجلس با عنوان «تحلیل عوامل بازماندگی از تحصیل و ارائه راهکارهای سیاستی» به بررسی جامع دلایل محرومیت کودکان از آموزش رسمی و ارائه راهکارهای تقنینی و اجرایی برای رفع این چالش ملی می‌پردازد.
در تازه‌ترین گزارش دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ مرکز پژوهش‌های مجلس، پدیده بازماندگی از تحصیل کودکان لازمالتعلیم به‌عنوان یکی از چالش‌های چندبعدی نظام آموزشی کشور مورد تحلیل قرار گرفته است. این گزارش با نگاهی بین‌بخشی، علل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، جغرافیایی و حقوقی بازماندگی را شناسایی کرده و نقش نهادهای مختلف در زیست‌بوم حکمرانی این مسئله را تبیین می‌کند.
از جمله عوامل کلیدی بازماندگی از تحصیل می‌توان به فقر معیشتی، اشتغال کودکان، فقدان مدارک هویتی، مهاجرت‌های مستمر، بیماری‌های خاص، ضعف زیرساخت‌های آموزشی و ناکامی‌های تحصیلی اشاره کرد. گزارش همچنین بر خلأهای قانونی، نبود سامانه‌های یکپارچه شناسایی، و عدم انعطاف در برنامه‌های درسی تأکید دارد.
در بخش پایانی، پیشنهادهایی برای قانونگذاری و سیاست‌گذاری ارائه شده است؛ از جمله الزام آموزش اجباری تا پایان متوسطه اول، تأمین بودجه اختصاصی، توسعه آموزش پیش‌دبستانی در مناطق محروم، و حمایت قضایی و اجتماعی از کودکان بازمانده. این گزارش می‌تواند مبنایی برای اصلاحات ساختاری و اقدام‌های ملی در راستای تحقق عدالت آموزشی باشد.
